Antikythera mehanizam

[zeljketa]

Arheoloske novosti 1.12.2006

Pomalo izgleda kao da pronadjes kommodore 64 iz Srednjeg vijeka.Antikythera mehanizam je mehanicki kompjuter Stare Grcke.Nakon najnovijeg istrazivanja naucnici bolje razumiju kako radi i zasto je sluzio ovaj stari "kompjuter".

Mehanizam je izvadjen 1901 god. iz mora uz obalu grckog ostrva Antykythera.Arheoloz i su vidjeli u skupini zahrdjalih bronzanih zupcanika jedan unikatni objekat."Mehanizam je tehnicki gledano savrseniji nego bilo sta 1000 god. poslije toga",tvrdi tim koji je vrsio ispitivanja.

Tim sastavljen od americkih,britanskih i grckih naucnika je uspio pomocu rendgenskih zraka "proci"kroz sve vjekovima stare oksidacijske naslage i procitati dva puta vise znakova na zupcanicima nego prije.Tako su otkrili da je mehanizam koristio da bi se najvjerovatnije tacno odredili odredjeni praznici i da bi se mogla predvidjeti sunceva i mjeseceva pomracenja.Moguce je da su na "djepnom, kalendaru stajale i same planete.

Dakle,jedna sorta luksuznog casovnika,cija je drvena obloga vremenom istrulila, a ostala jesacuvana samo metalna unutrasnjost."Za tehniku je ovo isto tako vazno kao sto je vazan Akropolis za arhitekturu',rekao je grcki clan tima za BBC.

Istrazivacki tim je zapanjen mogucnostima aparata.Tako,na primjer,Mehanizam racuna sa eliptickom putanjom kretanja mjeseca oko zemlje,zbog cega se mjesec ponekad brze krece nego normalno.Ekstra zupcanici kompenziraju tu pojavu.

"Kada to vidis, usta ti ostanu otvorena od iznenadjenja i pomislis,pobogu,to je tako pametno",kaze ,vodja istrazivackog tima,profesor Mike Edmunds.

Negdje oko 65 god.p.n.e.je potonuo rimski brod na kome se nalazio Mehanizam.Edmuns misli da bi Antikythera Mehanizam mogao biti napravljen negdje oko 100-te god.p.n.e.na Rodosu.Moguce je da je legendarni grcki astrolog Hipparchos,koji ju u to vrijeme tamo zivio,pomagao pri njegovoj izradi.

Tehnika izrade Mehanizma je izgubljena tokom godina."Mnoga od nepojmljivih tehnoloskih saznanja iz Grcko-Rimskog Razdoblja jednostavno nisu prenesena",sa zaljenjem tvrdi jedan ekspert u New York Times-u."Ovi zupcanici moraju jednostavno ponovo biti pronadjeni".

Prvo sljedece da, se tice kompleksnosti,imalo lici na Mehanizam je vidjelo svjetlo dana 900 god kasnije u Bagdadu.

U prilogu mjesto gdje je pronadjen,njegov izgled i izgled rekostrukcije Antikythera Mehanizma sa prednje i zadnje strane

Kako mi rekoše poznanici koji se bave obradom metala, i danas je izrada zupčanika dokaz majstorstva, tako da se mora biti fasciniran ovim.
Moj skromni prilog ovoj temi koji sam našao na Net-u:

"Using Computed x-Ray Tomography, the team developed 3D images of the mechanism and shed new light on the ~2000 Greek characters that are inscribed on the device. New releases show that the team is making great strides in understanding the inter workings of the ancient computer. As of June 6, 2006, the AMRP announced that using new techniques, they have now deciphered 95% of the Greek text etched in the Antikythera Mechanism. This transcripts have not yet been released, except for a small reveal on the website that mentions the “little Golden Sphere”."

Prva slika je tekst koji je na poledjini mehanizma, Tomografski snimak i još jedna rekonstrukcija.

Evo, i u novom broju beogradskog lista "Danas" objavljen je članak o ovom mehanizmu:

"Najstariji poznati kompjuter na svetu, koji je više od veka predstavljao zagonetku za naučnike, nije olako otkrivao svoje tajne. Tek kad je upotrebljen specijalni sistem za skeniranje, po ceni od pola miliona dolara, izgrađen na licu mesta, otkrivena je tajna njegovih korodiralih komponenata.
Tajna najstarijeg kompjutera na svetu skrivana je više od dva milenijuma. Izgrađen na vrhuncu drevne Rimske republike, završio je na dnu mora, u olupini antičke lađe, negde oko Krita i slučajno je otkriven 1902. Reč je o takozvanom "antikitera mehanizmu". Pre neki dan, grupa naučnika objavila je da je otkrila njegovu zagonetku, i da je reč o mehanizmu koji je bio više od igračke. Ovaj mehanički "kompjuter", tvrde oni, služio je za praćenje pokreta nebeskih tela, pre svega Sunca, Meseca i planeta.
Oni ukazuju da je njegova svrha ista kao i kod modernog kompjutera - da poboljša sposobnosti čoveka da otkriva skrivene detalje u prirodi. Antički inženjeri dodavali su svojoj spravi zupčanike, zupce i diferencijale da bi se prilagodili ekscentričnosti zvezdanih putanja.
Uređaj veličine kutije za cipele sadrži 30 bronzanih zupčanika sa oko 224 pretpostavljenih, rukom urezanih zubaca. Oni koji su godinama proučavali ovaj neobični drevni mehanizam, tvrde da je on, u vreme svog nastanka, bio bar za hiljadu godina napredniji od bilo koje sprave nastale u istom periodu antičke ere kad i antikitera mehanizam. Ostaci ovog uređaja, koji se danas nalaze u Atinskom muzeju, sastoje se od preko 80 specijalno "zamrznutih" fragmenata raspadajućeg materijala ukrašenog šifrovanim natpisima ispod sloja korodirajuće rđe.
U poslednjem broju magazina Nejčer, tim britanskih, grčkih i američkih istraživača najavio je da je novi vid skeniranja kompjuterskom tomografijom jasno obelodanio funkciju ove sprave - procesovanje lunarnih i solarnih eklipsi. Uz pomoć tomografije, naime, udvostručen je broj čitljivih zapisa na delovima ovog uređaja, koji ukazuju na specifične funkcije kojima je služio. Istraživači su, zatim, iskoristili ove nove podatke da bi izašli sa revidiranom konfiguracijom satnog mehanizma sprave koji koristi 29 od 30 poznatih zupčanika, plus pet hipotetičkih.
I drugi istraživači smatraju da je ovaj uređaj vrlo ubedljiv u svim svojim detaljima. Jedan od tih detalja koji su tek sad otkriveni je, na primer, spiralni brojčanik na donjem zadnjem delu sprave.
Najraniji pokušaji da se rekreira ovaj mehanizam počeli su pedesetih godina prošlog veka, posle godina i godina pažljivog čišćenja, a prva detaljna snimanja urađena su sedamdesetih godina prošlog veka, uz pomoć gama i iks-zraka. Naučnik Majkl Rajt, bivši upravnik Naučnog muzeja u Londonu kreirao je specijalnu linearnu tomografsku mašinu da bi analizirao antikitera mehanizam, omogućivši dobijanje trodimenzionalnih snimaka.
Prošle godine, međutim, novi konzorcijum sačinjen od naučnika sa više univerziteta Velike Britanije i Grčke, iskoristio je sisteme X-Tek i Hjulit Pakarda da bi se obavila najnovija i najpreciznija skeniranja tog mehanizma. HP je u Grčku dopremio svoj sistem za 3D snimanje i dobijanje fotografija visoke rezolucije spoljašnjosti uređaja, dok je x-Tek dopremio dvanaesttonski mikrofokusni kompjuterizovani tomograf da bi dobio detaljne modele unutrašnjeg sastava antikitera mehanizma. Rezultati njihovog istraživanja predstavljeni su krajem novembra na konferenciji u Atini."