Najranija prošlost Krajine

http://negotin.50webs.com/Lokaliteti/lokaliteti.html


Najranija prošlost Krajine

Na današnjem istoku Srbije je kroz minule vekove živelo mnogo naroda. Negotinska krajina kao nepoosredno zaleđe Đerdapa bila je vazda u prošlosti most, a sam Đerdap kapija tog mosta između Vlaške nizije na istoku I Timočke doline odnosno Balkana.

Za najstarije stanovnike Podunavlja smatraju se Iliri. NJih su potisli Grci sa juga i Tračani sa severoistoka. Tračko pleme Tribala, koje se zadržalo nešto duže u predelima donjeg Timoka potisli su Kelti. Keltsko pleme “Skordisci”, osvojivši ove krajeve, naselilo se pored Dunava i izmešalo sa Tribalima. Oblast nastanjena novim stanovnicima nazvana je “Mali Skordisci” i protezala se od Morave do Timoka. a istočno od Timoka naselili su se “Mezi”, došljaci iz Dakije.
Rimljani su naterali Meze na pokornost 29. god. p.n.e. Osvojena oblast je formirana kao provincija Mezija. U to vreme su na severu od Dunava živela dačka i keltska plemena, a južno mezijska plemena “Celegari” i Timaci”, po kojima je reka Timok najverovatnije dobila ime.

U 1. veku n.e. dolazi do sukoba Dačana i Rimljana. Rimljani počinju zbog toga utvrđivati granicu na Dunavu i dovlače nova pojačanja voske. Tada su Rimljani podelili Meziju na Gornju i Donju Meziju. Negotinska krajina je ostala u sastavu Gornje Mezije.FPRIVATE "TYPE=PICT;ALT=. .."


Vreme Trajanovih osvajanja Dakije je bilo vreme poslednjih osvajačkih uspeha Rimljana. U Rimskom društvu počinje da se oseća kriza sistema i Rimljani dovlače na graničnu liniju vojnike sa svojim porodicama, pa se pored utvrđenja grade i civilna naselja. Upravo iz tog doba imamo i brojna arheološka nalazišta.

Rimska imperija slabi i zbog toga počinju česte invazije u dolinu Timoka prema jugu od strane varvara. Goti sredinom 4. veka prelaze Dunav i probijaju se sve do Niša. Nove varvarske najezde pretvaraju Negotinsku krajinu u vojni logor sa brojnim barikadama i preprekama. Huni svojim čestim prodiranjem u dolinu Timoka stvaraju sve veću pustoš i strah za stanovništvo koje se povlači prema jugu. Nove udarce zatim zadaju Istočni Goti, Sarmati, i Sloveni. Pad rima 476. godine učinio je kraj naporima da se varvari zadrže samo na Dunavu. Brigu za zaštitu ostatka Rimske imperije preuzima Carigrad. Vizantijski vladari nemoćni pred najezdom varvara dozvoljavaju Slovenskim plemenima da nasele predele od Morave do Crnog mora početkom 6. veka. Prva Slovenska plemena koja su naselila prostor današnje Timočke krajine su “Negoci” , “Timaci” i “Bodrici” (Braničevci).

Romansko stanovništvo se povlači pred Slovenima koji su svojom najezdom rušili sve pred sobom. Romanizovano stanovništvo, razbacano po Balkanu, gubi svoj romanski jezik i najviše se koncentriše u Tesaliji, koju su u srednjem veku nazivali Vlahijom. U planinskim predelima Podunavlja jedan deo tog stanovništva ostaje sklonjen od varvara, i to će verovatno biti etnička osnova vlaškog (romanskog) stanovništva u Podunavlju.

Kada su Sloveni konačno naselili Balkan, počeli su da formiraju svoje društveno – političke zajednice, u neprekidnoj borbi protiv suseda i same Vizantije. U početku Timočka oblast nije bila u zajednici sa u to vreme stvorenom Raškom, ujedinili su se tek sa stvaranjem Samuilovog carstva. Pobedom Vasilija 2. ubrzo dolazi kraj Samuilovoj državi i Negotinska krajina ponovo potpada pod vizantijsku vlast. Narodi Podunavlja dizali su se više puta protiv vizantijske vlasti tokom 11. veka, ali su sve bune bile ugušene.

U 12. veku novim ratovima Mađara i Vizantije, Krajina ponovo postaje ratni vojni logor za Vizantijsku vojsku. Za to vreme Srbi pokušavaju da stvore državu, a Bugari da obnove svoje carstvo. U sukobu interesa za vreme Nemanjinih naslednika Mađari zauzimaju Braničevo, a Bugari zadržavaju Vidinsku oblast sa predelima Timoka, krajine i Ključa (1201-1202).

Kada se Vidinska oblast odvojila od Bugarske države u 13. veku ubrzo se proglašava nezavisnom kneževinom. Posle smrti Rus Jakov Svetoslava, koji je bio njen poslednji vladar, kneževina se počela raspadati. NJen raspad je zaustavljen saradnjom novog kneza Šišmana sa braćom Drman i Kudelin, oslanjajući se na Tatare.
Kako knez nije imao nikakve zvanične veze sa Bugarskom, postaje vazal srpskog kralja Milutina. Tako Vidinska kneževina dospeva u vazalan odnos prema Srbiji, koja će time kasnije pojačati svoj uticaj na Slovene Braničeva i Timoka. Smatra se da su u ovo vreme sagrađeni manastiri Bukovo i Vratna. Ovakvi odnosi između Milutina i [išmana trajali su do kraja Milutinovog života. Naslednik Mihajlo [išman oženio se Milutinovom ćerkom Anom. Ali posle njegove smrti (1330) Vidinska kneževina se ponovo osamostaljava. Samostalnost će trajati do 1396. kada Turci zauzimaju Trnovo, a nešto kasnije i Vidin.

Posle zauzimanja Vidina Turci osnivaju granični (krajišnički) sandžak, ali se do sada nezna pouzdano šta se desilo sa teritorijom Negotinske krajine. Po prvom popisu iz 1455. ne vidi se da je krajina dospela pod turskom vlašću, jer se i ne pominje. Ostala mesta u okolini krajine se pominju u turskom popisu pa se stoga predpostavlja da je u 15. i 16. veku Negotinska krajina bila slabo naseljena tampon zona u okviru srpske Despotovine. Na toj teritoriji nije bilo ni tvrđava, ni trgova, praktično je to bila ničija zemlja u kojoj se zbog loših odnosa među susedima stanovništvo sasvim proredilo i povuklo u planine. Za ovakvo tvrđenje, nema direktnih dokaza.

Nakon pada Srpske Despotovine, velika masa došljaka sa juga Srbije naseljava Timočku krajinu. To je bio prvi veći talas doseljenika s juga posle Kosovske bitke, odnosno posle turske okupacije naših zemalja. Turski izvori nazivaju ove doseljenike Vlasima (Vlasi su kod slovena oznaka romanskih plemena uopšte, a Grci i Vizantici su primili tu reč od Slovena, inače reč je germanskog porekla).