|
Timacu Minus
Evo malo nadjoh malo vise podataka o "Malom Timoku".
RAVNA, TIMACUM MINUS
Timacum Minus (Ravna, Kuline ili Gradiste) predstavlja rimsku naseobinu ciji temelji datiraju iz prvog veka nase ere i traju kasnije do Justinijanove obnove carstva u VI veku (mada ima dokaza da su ovde vojne jedinice rimskih legionara boravile i pre ovog veka). Lokalitet se nalazi nadomak sela Ravne, severno od Knjaževca u ravni leve obale Timoka na jugoistocnim padinama planine Tupiznice. Prva istrazivanja datiraju iz 1899. godine (Antun fon Premerstajn i Nikola Vulic), dok u novije vreme ona pocinju 1975. godine pod pokroviteljstvom Arheoloskog instituta iz Beograda i Zavicajnog muzeja iz Knjazevca. Destine primeraka rimskih spomenika karakteristicnih po natpisima koje nose (zrtvenika, carskih pocasnih natpisa, nadgrobnih stela i sl.), kao i brojni primerci anticke bronzane i mermerne skulpture, reljefi i drugi predmeti visoke umetnicke i zanatske vrednosti, pronadjeni su u toku ovih sistematizovanih naucno-istrazivackih radova, ali i ne mali broj prilikom poljoprivrednih radova na selu. Jedan deo ove bogate kolekcije cuva se danas u muzejima u Beogradu, Nisu, Zajecaru i Knjazevcu. O konzervaciji i restauraciji brine Zavod za zastitu spomenika kulture iz Nisa. Iz sacuvanih opisa i planova vidi se da je dominantan polozaj zauzimalo utvrdjenje sa visokim, dobro sacuvanim bedemima i kulama. U neposrednoj okolini razvijalo se naselje (20 hektara) sa objektima za stanovanje, vilama, hramovima, termama...Tako ovaj park obuhvata nekoliko celina:
TVRDJAVA (I-VI veka nove ere) je sluzila kao logor rimske pomocne jedinice-kohorte i primala je od 500-1000 vojnika, pesaka i konjanika. Samo utvrdjenje od nastanka nekoliko puta je dogradjivano i te se etape (njih cetiri) mogu videti na samim zidinama. Unutrasnjost logora bila je organizovana po uobicajenim rimskim normama (ukrstene pod pravim uglom, kapije sa porticima na sve cetiri strane utvrdjenja) uz izuzetak jedne kruzne gradjevine koja je verovatno sluzila za obezbedjenje pijace vode.
TERME poticu iz II veka n.e. a prepravljane su u IV veku. Pocivaju na sistemu stubica koji su drzali pod, a izmedju njih je strujao topao vazduh iz lozista i ravnomerno grejao prostorije. Ulaz se nalazio sa istocne strane i sluzio je kao garderoba, a imale su jos i mlako zagrejanu prostoriju i dve jace zagrejane prostorije sa po jedinim lozistem kao i hladno kupatilo sa manjim bazenom. Bila su omiljeno mesto za sastajanje vojnika.
LAPIDARIUM se nalazi u skolskom dvoristu u Ravni i obuhvata zbirku kamenih spomenika pronadjenih prilikom arheoloskih istrazivanja u priodu od 1975-1990. god. Oni su mahom izvadjeni iz bedema utvrdjenja ili su dobijeni na poklon od mestana i od kolekcionara Ljubise Rajkovica-Kozeljca. U pitanju su obicno nadgrobni spomenici, pocasni spomenici, zrtvenici, a svi sa natpisom. Oni su veoma vazan i pouzdan izvor za proucavanje i poznavanje vojnih, administrativnih, etnickih, drustvenih, kulturnih i verskih zbivanja o kojima, osim starih podataka u zapisima ili jos nedovoljnim arheoloskim nalazima nema dovoljno podataka. Rimski spomenici sa natpisom iz Ravne nalaze se u muzeju u Nisu (lapidarium u niskoj tvrdjavi).
|